Ogólne wymogi wszczecia postepowania egzekucyjnego

Wymogi formalne obejmuja:

• Tytul egzekucyjny
• Klauzule wykonalnosci
• Doreczenie
• Wniosek

Wymogi powyzsze obowiazuja w stosunku do wszystkich rodzajów egzekucji. Wymóg zlozenia wniosku ma na celu zapewnienie, iz postepowanie egzekucyjne nie zostanie wszczete z urzedu (z wyjatkiem egzekucji na podstawie oswiadczenia woli dluznika zgodnie z art. 894 Kodeksu postepowania cywilnego [Zivilprozessordnung - ZPO]).

1. TYTUL EGZEKUCYJNY

Tytulem egzekucyjnym jest wyrok sadu (nakazujacy zaplate lub okreslone zachowanie). Aby wywiazac sie ze swojego zobowiazania, dluznik musi postepowac zgodnie ze wskazówkami zawartymi w wyroku. Tytul egzekucyjny, jak wspomniano powyzej, stanowi jedna z podstaw wszczecia postepowania egzekucyjnego, musi równiez spelniac wymogi dotyczace tresci.

Powstaje pytanie, które dokumenty moga byc uznane za tytuly egzekucyjne.

RODZAJE TYTULÓW EGZEKUCYJNYCH

Jeden z najwazniejszych rodzajów tytulów egzekucyjnych stanowia prawomocne wyroki sadu, o których mowa w art. 704 ZPO. "Egzekucja odbywa sie na podstawie prawomocnych wyroków, które sa prawnie wiazace lub zostaly uznane za natychmiast wykonalne". Zasady egzekwowania wyroków zostaly okreslone w art. 704-793.

Z kolei w art. 794 wymieniono dodatkowe rodzaje tytulów egzekucyjnych, podlegajace szeregowi szczególnych zasad (art. 795 - zastosowanie postanowien ogólnych do innych tytulów egzekucyjnych).

Art. 794 Dodatkowe tytuly egzekucyjne "(1) Dodatkowo, egzekucja moze byc prowadzona na podstawie:

1. ugody zawartej przed sadem niemieckim lub trybunalem arbitrazowym ustanowionym lub zatwierdzonym przez ministerstwo sprawiedliwosci danego kraju zwiazkowego [Landesjustizverwaltung], rozstrzygajacej co do calosci lub czesci przedmiotu sporu, a takze ugody zarejestrowanej zgodnie z art. 118 ust. 1 pkt. 3 lub art. 492 ust. 3.

2. postanowien zasadzajacych koszty postepowania;

2a. (pominiety),

2b. (pominiety),

3. orzeczen, od których przysluguje srodek odwolawczy,

3a. (pominiety),

4. nakazu zaplaty,

4a. postanowienia w przedmiocie nadania klauzuli wykonalnosci orzeczeniu sadu arbitrazowego, w zakresie w jakim postanowienie to jest skuteczne lub zostalo uznane za natychmiast wykonalne;

4b. postanowien wydanych na podstawie art. 796b lub art. 796c;

5.dokumentów zarejestrowanych przez niemiecki sad lub notariusza w zakresie kompetencji tych organów i na wskazanym formularzu, w czesci dotyczacej roszczenia, które moze byc przedmiotem ugody, a które nie ma na celu stwierdzenia oswiadczenia woli i nie dotyczy najmu powierzchni mieszkalnych, a dluznik poddal sie w tym dokumencie egzekucji z tytulu okreslonego w nim roszczenia;

6. europejskich nakazów zaplaty uznanych za wykonalne.

(2) O ile jest to niezbedne do zobowiazania danej strony do poddania sie egzekucji zgodnie z postanowieniami art. 737, 743, 745 ust. 2 i 748 ust. 2, wyrok ulega zmianie w ten sposób, ze strona ta poddaje sie natychmiastowej egzekucji z rzeczy, którymi dysponuje zgodnie z dokumentem wyszczególnionym w ust. 1, pkt. 5 powyzej."

W klauzule wykonalnosci moga byc zaopatrzone takze inne tytuly egzekucyjne, niz te wymienione w art. 704 i 794.

Przykladowo, art. 801 zezwala w na prowadzenie egzekucji sadowej w poszczególnych krajach zwiazkowych na podstawie innych tytulów niz wymienione w art. 704 i 794.

§ 704

Jak stwierdzono powyzej, podstawa egzekucji jest najczesciej wyrok sadu. Ustawa stanowi, iz egzekucja nastepuje na podstawie skutecznego lub podlegajacego natychmiastowemu wykonaniu wyroku (art. 300 lub art. 704 ZPO).

Ponadto ustawa zrównuje z prawomocnymi wyrokami niektóre orzeczenia dotyczace egzekucji. Przykladem sa wyroki warunkowe, które zgodnie z art. 599 ust. 3 uwazane sa za wyroki prawomocne dla celów egzekucji.

Art. 704 rozróznia wyrok prawomocny oraz podlegajacy natychmiastowemu wykonaniu.

Wyrokiem prawomocnym (art. 705) jest orzeczenie, od którego nie przysluguja juz zadne srodki odwolawcze, tj. gdy uplynal termin na wniesienie apelacji (art. 19 ustawy wprowadzajacej kodeks postepowania cywilnego - EGZPO) lub gdy dluznik zrzekl sie prawa do apelacji. Pracownik sekretariatu sadu potwierdza na wniosek prawomocnosc wyroku zgodnie z art. 706 ZPO, np. opatrujac go klauzula "wyrok jest prawomocny".

Do momentu uprawomocnienia sie wyrok moze byc zaopatrzony w klauzule natychmiastowej wykonalnosci (art. 708-720 ZPO).

Wyrok prawomocny podlega wykonaniu po jego wydaniu lub po uplywie terminu na wniesienie apelacji.

Egzekucja moze zostac wszczeta równiez na podstawie wyroku podlegajacego natychmiastowej wykonalnosci, w sytuacji, gdy zostal on wydany, ale podlega jeszcze zaskarzeniu. Takie rozwiazanie przyspiesza postepowanie. Jednakze dluznikowi przysluguja wszystkie srodki prawne zmierzajace do uzyskania wyroku dla niego korzystniejszego. W zwiazku z powyzszym dluznik powinien skorzystac z terminu do wniesienia apelacji, gdyz zgodnie z art. 717, wyrok, któremu nadano klauzule natychmiastowej wykonalnosci, moze zostac uchylony lub zmieniony. W konsekwencji wierzyciel korzysta z natychmiastowej wykonalnosci na wlasne ryzyko, poniewaz w razie umorzenia egzekucji ponosi odpowiedzialnosc za wyrzadzona dluznikowi szkode.

Art. 708 i 709 stanowia, iz wszystkie prawomocne wyroki w nich wymienione sa zaopatrywane w klauzule natychmiastowej wykonalnosci. Art. 708 wyszczególnia wyroki podlegajace natychmiastowemu wykonaniu bez koniecznosci wnoszenia zabezpieczenia, natomiast wyroki wymienione w tresci art. 709 wymagaja do zaopatrzenia w klauzule wniesienia przez wierzyciela zabezpieczenia.

§ 794

W art. 794 ust. 1 zdefiniowano dodatkowe tytuly egzekucyjne. Najwazniejsze z nich to:

• Ugoda sadowa (pkt. 1)
• Dokument zawierajacy klauzule o poddaniu sie egzekucji (pkt. 5)
• Ugoda adwokacka (pkt. 4b)

Ugoda miedzy stronami / ugoda sAdowa (pkt. 1)

Ugoda sadowa rózni sie od cofniecia pozwu wskazanego w art. 269. Cofniecie pozwu konczy postepowanie w sprawie, nawet jesli strony nie doszly do porozumienia. Ugoda sadowa nie stoi na przeszkodzie kontynuowaniu postepowania, pomimo iz strony doszly do porozumienia (np. gdy jedna ze stron potrzebuje wydania wyroku w sprawie).

Dokument zawierajAcy klauzule o poddaniu sie egzekucji (nr 5)

W tym przypadku sad lub notariusz ma obowiazek interweniowac tak, aby umowa zawarta miedzy stronami mogla uzyskac status tytulu wykonawczego.

Dokument taki mozna nastepnie przeksztalcic w tytul egzekucyjny zgodnie z zasadami okreslonymi w art. 797 (Zasady postepowania z dokumentami zawierajacymi klauzule o poddaniu sie egzekucji).

Ugoda adwokacka (pkt. 4b)

Ugoda adwokacka, zawarta bez wszczynania postepowania sadowego, moze byc zaopatrzona w klauzule wykonalnosci. Jest to ugoda pozasadowa.

Art. 796a wymienia przeslanki niezbedne do uznania ugody adwokackiej za wykonalna: "(1) Ugoda zawarta przez adwokatów w imieniu i z upowaznienia reprezentowanych przez nich stron jest uwazana za wykonalna na wniosek jednej ze stron, o ile w ugodzie dluznik poddal sie rygorowi natychmiastowej egzekucji, przy czym we wniosku nalezy wskazac date, w której ugoda zostala przedstawiona sadowi rejonowemu (Amtsgericht), bedacemu równiez sadem wlasciwosci ogólnej wobec jednej ze stron w momencie zawierania ugody".

Art. 796c Klauzula wykonalnosci nadawana przez notariusza: "(1) Ponadto za zgoda stron notariusz prowadzacy kancelarie w okregu wlasciwego sadu, o którym mowa w art. 796a ust. 1, moze podjac sie przechowania ugody i zaopatrzenia ja w klauzule wykonalnosci. Art. 796a i 796 stosuje sie odpowiednio(...)".

Art. 796a i 796c wyraznie stanowia, iz ugoda adwokacka musi zostac przedstawiona lub zlozona do depozytu sadu (art. 796a) lub notariusza (art. 796c) zanim zostanie zaopatrzona w klauzule wykonalnosci.

Wniosek o nadanie ugodzie klauzuli wykonalnosci nalezy zlozyc do sadu procesowego (art. 796b), jest to szybszy sposób uzyskania tytulu w porównaniu z uzyskaniem prawomocnego wyroku sadu.

Inne tytuly wymienione w art. 794 to:

• postanowienia zasadzajace koszty postepowania (pkt. 2)
• orzeczenia, od których przysluguje odwolanie (pkt. 3)
• nakazy zaplaty (nr 4)
• postanowienia nadajace wykonalnosc orzeczeniom sadów arbitrazowych (nr 4a)
• Europejskie nakazy zaplaty (nr 6)

Inne tytuly

Podstawa wydania tytulów wykonawczych moga byc przepisy inne niz Kodeks postepowania cywilnego (ZPO), na przyklad:

• orzeczenie przybijajace oferte zlozona w trakcie przymusowej licytacji nieruchomosci (art. 93 ustawy o sprzedazy przymusowej i zarzadzie przymusowym - ZVG])
• wpis do rejestru upadlosci (art. 201 ust. 2 ustawy upadlosciowej - InsO)

TRESC TYTULU EGZEKUCYJNEGO

Wykonalnosc - Zasada okreslonosci prawa [Bestimmtheitsgebot]

W tytule nalezy wymienic kwalifikujace sie do wykonania swiadczenie dluznika. swiadczenie to musi zostac zdefiniowane wyraznie i nie moze byc niejasne ani dwuznaczne.

Zasada okreslonosci prawa zaklada ogólnie, iz zarzut kazdorazowego naruszenia praw obywatelskich musi znajdowac swoje oparcie w konkretnym przepisie prawa (podstawa konstytucyjna). Dlatego tez wszelkie niejasnosci w tytule podlegaja interpretacji organów egzekucyjnych. Interpretacja ta dotyczy jednak wylacznie tresci tytulu.

Tytul musi wskazywac wierzyciela i dluznika z imienia i nazwiska. Zgodnie z art. 727 mozna wystawic odpis orzeczenia na rzecz nastepcy prawnego wierzyciela lub przeciwko nastepcy prawnemu dluznika, o ile kwestia nastepstwa prawnego lub stosunku wlasnosci nie budzi watpliwosci sadu.

Dodatkowe wymagania

Powyzsze wymagania okreslonosci dotycza wszystkich tytulów. Dodatkowo w art. 735-749 zawarto zasady dotyczace tresci tytulu w wypadkach szczególnych.

2. KLAUZULA WYKONALNOSCI

Postepowanie w sprawie nadania klauzuli wykonalnosci ma na celu rzeczywiste wszczecie egzekucji. Zgodnie z art. 724 egzekucja jest wszczynana "na podstawie odpisu wyroku zaopatrzonego w klauzule wykonalnosci". Klauzula ta nie jest nadawana z urzedu lecz na wniosek. Stad tez wierzyciel musi zlozyc do sadu procesowego wniosek o nadanie klauzuli.

Organ egzekucyjny sprawdza jedynie czy zostaly spelnione wymogi formalne a nie waznosc tytulu egzekucyjnego. Organ egzekucyjny nie jest uprawniony do ingerowania w istote sprawy, gdyz postepowanie rozpoznawcze zostalo juz zakonczone. Nie ma on równiez obowiazku sprawdzania czy i w jakich okolicznosciach doszlo do wystawienia tytulu. Musi jednak miec pewnosc, ze tytul istnieje i moze on byc podstawa wszczecia egzekucji. Klauzula wykonalnosci stanowi rozwiazanie tego problemu, pozwala bowiem ustalic sadowi czy istnieje formalnie wazny tytul egzekucyjny, czy kwalifikuje sie on do wykonania, czy zasadza wykonalne roszczenie oraz czy zachodzi tozsamosc stron.

Zgodnie z art. 725 klauzula wykonalnosci ma tresc nastepujaca: "Powyzszy odpis wydaje sie itd. (imie i nazwisko strony) dla celów egzekucji".

Nalezy tu rozróznic klauzule zwykla i kwalifikowana (zmieniajaca lub przenoszaca tytul).

KLAUZULA ZWYKLA

W tym przypadku klauzula zaswiadcza, ze tytul podlega wykonaniu. Stad tez klauzula stanowi oficjalne poswiadczenie wykonalnosci.

Konczy ona postepowanie rozpoznawcze i wszczyna egzekucje.

Postepowanie w sprawie nadania klauzuli wykonalnosci reguluje art. 724. Zgodnie z nim przed nadaniem klauzuli sprawdza sie nastepujace kwestie:

• Wniosek wierzyciela
• Posiadanie przez niego aktualnego tytulu egzekucyjnego
• Mozliwosc wykonania tytulu (wyrok prawomocny lub natychmiast wykonalny)
• Tytul nie moze byc tytulem warunkowym (art. 726) , podlega egzekucji wylacznie na rzecz i przeciwko osobom w nim wskazanym (art. 727).

Za nadanie klauzuli odpowiedzialny jest pracownik sekretariatu sadu.

SPECJALNE FORMY KLAUZULI

W art. 726-729 okreslono specjalne formy klauzuli, tj. klauzule wykonalnosci zmieniajaca lub przenoszaca tytul wykonawczy.

Za nadanie klauzuli zmieniajacej lub przenoszacej tytul wykonawczy odpowiada referendarz sadowy (Rechtspfleger) zgodnie z art. 20 ust. 12 ustawy o referendarzach sadowych (RPflG).

Klauzula wykonalnosci zmieniajAca tytul wykonawczy

Ten rodzaj klauzuli uregulowano w art. 726, zgodnie z którym klauzula zmieniajaca tytul jest wymagana, gdy obowiazek dluznika jest wyraznie oznaczony w tresci tytulu, jednakze jego wykonanie uzaleznione jest od potwierdzenia przez wierzyciela faktu od niego zaleznego.

Wymagania dotyczace nadania klauzuli wykonalnosci zmieniajacej tytul wykonawczy:

• Egzekucja uzalezniona jest od wystapienia okreslonego faktu.
• Obowiazek udowodnienia tego faktu spoczywa na wierzycielu.
• Dowód zawarty jest w dokumencie urzedowym lub dokumencie urzedowo poswiadczonym.

Klauzula wykonalnosci przenoszAca tytul wykonawczy

Zgodnie z art. 727-729 istnieje wymóg klauzuli przenoszacej tytul wykonawczy w sytuacji, gdy egzekucja prowadzona jest na rzecz nastepcy prawnego wierzyciela lub przeciwko nastepcy prawnemu dluznika.

W takich przypadkach w miejsce jednej osoby wstepuje inna, dzieki czemu nie zachodzi potrzeba prowadzenia nowego postepowania. Zgodnie z art. 750 ust. 1 sam fakt sukcesji skutkuje koniecznoscia wszczecia nowego procesu, gdyz tytul egzekucyjny musi wskazywac tozsamosc stron uczestniczacych w egzekucji. Okolicznosc taka nie wystepuje w sytuacji, gdy w miejsce dotychczasowych stron postepowania wstepuja inne osoby. Art. 750 wymienia przeslanki umozliwiajace wszczecie egzekucji "(1) Egzekucja moze zostac wszczeta wylacznie, gdy osoby, na rzecz których i przeciwko którym jest prowadzona, sa wskazane w wyroku lub dolaczonej do niego klauzuli wykonalnosci (...)".

Klauzula	Osoba odpowiedzialna za jej nadanie
Klauzula zwykla	Pracownik sekretariatu sadu procesowego (art. 724)
Klauzula zmieniajaca lub przenoszaca tytul	Referendarz sadu procesowego (art. 20 ust. 12 ustawy o referendarzach [RPflG])
Dokument zawierajacy klauzule o poddaniu sie egzekucji	Przechowujacy go notariusz (art. 794 ust. 1 pkt 5)

3. CECHY SZCZEGÓLNE DORECZENIA

Art. 166: "(1) Doreczenie jest zawiadomieniem osoby o istnieniu dokumentu dokonanym w formie okreslonej w niniejszym tytule".

Doreczenie stanowi formalny sposób zawiadomienia jego adresata o pisemnych oswiadczeniach i decyzjach.

Adresatowi doreczanego dokumentu nalezy umozliwic zapoznanie sie z jego trescia.

Ponadto nalezy udokumentowac fakt, sposób i date doreczenia (lub umozliwienia adresatowi zapoznania sie z dokumentem).

Art. 166 i nast.reguluja szczególowo sposób doreczenia, natomiast art. 750 (przeslanki umozliwiajace wszczecie i prowadzenie egzekucji) zawiera dodatkowe postanowienia, w mysl których doreczenie, podobnie jak wskazanie wierzyciela i dluznika, jest podstawowym warunkiem wszczecia egzekucji.

Ustawa pozwala na dokonanie doreczenia bezposrednio poprzedzajacego egzekucje. Wyjatek stanowi art. 720a i zabezpieczenie roszczenia (zgodnie z art. 750 ust. 3). Zgodnie z tym artykulem, egzekucja moze zostac wszczeta "po uplywie 14 dni od daty doreczenia wyroku zaopatrzonego w klauzule wykonalnosci".

Doreczenie moze nastapic z urzedu (art. 166-190 ZPO) lub "na wniosek stron" (art. 191-195 ZPO).

4. WNIOSEK

Art. 753 "(1) W zakresie, w jakim sad nie wskazal organu prowadzacego egzekucje, prowadzona jest ona na rzecz wierzyciela przez komornika.

(2) Wierzyciel moze zwrócic sie o pomoc do sadu w zwiazku z wydanym tytulem wykonawczym. Dzialanie komornika z upowaznienia sadu wywiera skutki takie, jak gdyby upowaznienia udzielil wierzyciel.

(3) Federalne Ministerstwo Sprawiedliwosci [Bundesministerium der Justiz] posiada legitymacje do okreslenia, za zgoda Rady Federalnej i w drodze aktu ustawodawczego, obowiazkowych form upowaznienia, o którym mowa w ust. 2. Dla upowaznien skladanych droga elektroniczna moze zostac okreslona forma szczególna".

Wierzyciel moze swobodnie decydowac o tym, czy i kiedy chce egzekwowac przyslugujace mu roszczenie stwierdzone tytulem wykonawczym. Jest on gestorem postepowania egzekucyjnego: decyduje o chwili jego wszczecia, sposobie egzekucji i jej zakresie. Egzekucja nie nastepuje zatem z urzedu. Postepowanie egzekucyjne jest uznane za wszczete z chwila zlozenia przez wierzyciela wniosku (oswiadczenia woli).

Wniosek egzekucyjny moze zostac zlozony na pismie lub ustnie. Jesli organem wlasciwym jest sad (sad egzekucyjny lub urzad ksiag wieczystych), wniosek nalezy zlozyc w sadzie na pismie lub ustnie do protokolu (art. 496 ZPO).

Srodki ochrony tymczasowej

Roszczenie bedace przedmiotem rozprawy mozna zabezpieczyc na podstawie nakazu zabezpieczenia majatku lub postanowienia tymczasowego az do momentu wydania wyroku (art. 916-945 ZPO). We wszystkich wypadkach wierzyciel musi wykazac istnienie dwóch istotnych elementów ochrony tymczasowej: roszczenia i powodu (art. 920 ZPO). Wszczecie postepowania przewidzianego w w/w artykulach jest krokiem koniecznym do zabezpieczenia takiego roszczenia.

Zabezpieczenie majatku (art. 933-934 ZPO) umozliwia powstrzymanie dluznika przed rozporzadzeniem tym majatkiem z pokrzywdzeniem wierzyciela. Postepowanie w sprawie zabezpieczenia majatku ma na celu zabezpieczenie roszczen o zaplate, postanowienie tymczasowe zas jest podstawa zabezpieczenia roszczenia niepienieznego.

Odpowiedzialnosc odszkodowawcza (art. 945 ZPO) ma zastosowanie zarówno w przypadku zabezpieczenia majatku jak i postanowienia tymczasowego: "Gdy okaze sie, ze nakaz zabezpieczenia majatku lub postanowienie tymczasowe byly od poczatku bezpodstawne lub gdy zostana one uchylone na podstawie art. 926 ust. 2 lub art. 942 ust. 3, strona która uzyskala nakaz bedzie zobowiazana do pokrycia szkody wyrzadzonej stronie przeciwnej wykonaniem tego srodka badz do zwrotu zabezpieczenia wniesionego w celu unikniecia egzekucji lub spowodowania uchylenia nakazu".

Zgodnie z art. 717 ust. 2, egzekucja prowadzona jest zawsze na ryzyko wnioskodawcy: "(...)(2)

W przypadku uchylenia lub zmiany wyroku uznanego za natychmiast wykonalny powód zobowiazany jest do pokrycia szkody wyrzadzonej pozwanemu wykonaniem orzeczenia lub do zwrotu platnosci dokonanych w celu unikniecia egzekucji. Pozwany moze wystapic z roszczeniem odszkodowawczym w ramach trwajacego postepowania; w takim przypadku roszczenie to jest zawisle do momentu zaplaty lub wykonania swiadczenia".

1. ZAJECIE RZECZY

POSTEPOWANIE

Postepowanie w przedmiocie zabezpieczenia majatku jest wszczete z chwila zlozenia przez wierzyciela wniosku do sadu okreslonego w art. 919 ZPO: "Do orzekania w przedmiocie zabezpieczenia majatku wlasciwe sa zarówno sad sprawy jak i sad rejonowy, w którego okregu znajduje sie rzecz bedaca przedmiotem zajecia lub osoba majaca zostac zatrzymana".

Zgodnie z art. 920 ZPO, wnioskodawca musi wskazac zarówno powód zabezpieczenia majatku, jak i roszczenie, uprawdopodobniajac obydwa przed sadem, zanim mozna bedzie uznac wniosek za uzasadniony.

Roszczenie o zabezpieczenie majAtku

Zgodnie z art. 916 ust. 1 ZPO, roszczenie o zabezpieczenie majatku musi miec podstawe w roszczeniu pienieznym lub roszczeniu, które mozna zastapic roszczeniem pienieznym.

Podstawa zabezpieczenia majAtku

W zwiazku z tym, ze ochrona tymczasowa ma charakter srodka nadzwyczajnego, wnioskodawca musi wykazac, ze powinna zostac zastosowana niezwlocznie.

Co do podstawy zabezpieczenia majatku, ustawa rozróznia zabezpieczenie rzeczowe (art. 917) i osobiste (art. 918).

Zabezpieczenie rzeczowe (art. 917 ZPO)

W tym przypadku istnieje obawa, ze egzekucja wyroku bedzie nieskuteczna lub znacznie utrudniona.

Zabezpieczenie osobiste (art. 918 ZPO)

Prewencyjne zatrzymanie dluznika jest mozliwe tylko wówczas, jesli nie mozna w inny sposób zapobiec niebezpieczenstwu utrudnienia lub uniemozliwienia przeprowadzenia egzekucji. Zatrzymanie stanowi ograniczenie wolnosci, dlatego tez jest ono dozwolone tylko wtedy , gdy np. istnieje niebezpieczenstwo, ze dluznik uchyli sie od wykonania zobowiazania poprzez zmiane miejsca pobytu.

W drugim przypadku nalezy zauwazyc, ze w art. 933 mowa jest o "areszcie (...) lub innym ograniczeniu wolnosci osobistej". Równiez z takiego sformulowania wynika, ze zabezpieczenie osobiste nalezy stosowac jedynie w najbardziej ekstremalnych przypadkach.

Postepowanie dotyczAce zabezpieczenia majAtku

Jak stwierdzono powyzej, zgodnie z art. 920 ust. 1 i 2, wnioskodawca ma obowiazek udowodnic roszczenie i powód zabezpieczenia majatku, uprawdopodobniajac obie przeslanki przed sadem ,zanim mozna bedzie uznac wniosek za uzasadniony. Postepowanie w sprawie zabezpieczenia majatku jest wszczete z chwila zlozenia wniosku do wlasciwego sadu.

Zgodnie z art. 294 wnioskodawca moze "korzystac z wszelkich dowodów" w celu wykazania bezspornosci roszczenia. Nawet jesli uprawdopodobnienie roszczenia badz podstawy zabezpieczenia majatku nie jest mozliwe, sad moze wydac postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia uzalezniajac je od wniesienia depozytu (art. 294).

Sad moze oprzec swoje rozstrzygniecie (wydane wskutek zlozenia wniosku) na przesluchaniu stron.

W takim przypadku sad wydaje prawomocny wyrok. W sytuacji, gdy przesluchanie nie mialo miejsca, sad wydaje postanowienie, które musi zostac doreczone przeciwnikowi procesowemu (art. 922 ust. 2).

Postanowienie i wyrok nakazujace zabezpieczenie majatku stanowia nakazy zabezpieczenia rzeczy [Arrestbefehle] (w odróznieniu od nakazów aresztowania [Haftbefehl]).

Od nakazu zabezpieczenia rzeczy przysluguja sadowe srodki odwolawcze. Zgodnie z art. 924, na wydane postanowienie przysluguje zazalenie do sadu rejonowego. Zazalenie sklada sie na pismie lub ustnie do protokolu. Istnieje równiez mozliwosc wniesienia apelacji od wyroku (art. 511).

WYKONANIE ZABEZPIECZENIA

Art. 928 "Do wykonania zabezpieczenia majatku stosuje sie odpowiednio przepisy o postepowaniu egzekucyjnym, chyba ze przepisy szczególne stanowia inaczej."

W kolejnych artykulach wymieniono szereg zasad szczególnych (art. 929-934), zgodnie z którymi nakaz zabezpieczenia rzeczy "wymaga zaopatrzenia w klauzule wykonalnosci tylko wtedy, gdy postepowanie prowadzone jest na rzecz innego wierzyciela lub przeciwko innemu dluznikowi niz wymienieni w nakazie" (art. 929 ust. 1). Dodatkowo doreczenie nakazu moze nastapic w ciagu siedmiu dni od daty wszczecia postepowania (art. 929 ust. 3).

W zaleznosci od rodzaju zajecia, dla celów zabezpieczenia roszczenia, stosuje sie zajecie ruchomosci (art. 930), badz ustanowienie hipoteki przymusowej (art. 932).

2. POSTANOWIENIE TYMCZASOWE

Podstawa zabezpieczenia roszczenia niepienieznego jest postanowienie tymczasowe (art. 935-942).

Zgodnie z art. 935 i 940, postanowienie tymczasowe wydawane jest w odniesieniu do okreslonego roszczenia (art. 935 - postanowienie sadu zabezpieczajace majatek) lub spornego stosunku prawnego.

Egzekucja wynikajaca z zaswiadczenia europejskiego tytulu egzekucyjnego w przypadku gdy dluznik ma miejsce zamieszkania w innym panstwie czlonkowskim

Zgodnie z art. 722, wyroki sadów zagranicznych moga byc wykonywane tylko wtedy , gdy ich wykonalnosc jest stwierdzona orzeczeniem w przedmiocie stwierdzenia ich wykonalnosci. Procedura ta jest czesto zmieniana lub upraszczana wskutek dyrektyw i rozporzadzen unijnych badz umów dwustronnych i wielostronnych.

Roszczenia bezsporne moga byc dochodzone latwiej dzieki przepisom Rozporzadzenia (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (zaswiadczenia europejskich tytulów egzekucyjnych).

Zaswiadczenie europejskiego tytulu egzekucyjnego (wyroki, nakazy zaplaty, tytuly egzekucyjne, postanowienia sadu w przedmiocie kosztów, ugody sadowe i dokumenty urzedowe) wystawiane jest wylacznie w przypadku roszczen bezspornych na wniosek zlozony do wlasciwego organu (sadu procesowego w postepowaniu glównym) w Panstwie Czlonkowskim wydania (art. 24 ust. 1 rozporzadzenia WE nr 805/2004).

Z dniem 21 pazdziernika 2005 roku Rozporzadzenie (WE) Nr 805/2004 z 21 kwietnia 2004 roku stosowane jest we wszystkich panstwach czlonkowskich z wyjatkiem Danii.

Poniewaz rozporzadzenie weszlo w zycie z dniem 21 stycznia 2005 roku, ma ono zastosowanie do orzeczen wydanych po tym dniu (1 stycznia 2007 roku w przypadku Bulgarii i Rumunii).

Jesli spelnione sa wymogi umozliwiajace wydanie europejskiego tytulu egzekucyjnego, wnioskodawca moze uzyskac orzeczenie i jego potwierdzenie jako zaswiadczenie europejskiego tytulu egzekucyjnego. Mozna równiez zlozyc wniosek o nadanie mu klauzuli wykonalnosci w kraju, w którym ma zostac przeprowadzona egzekucja (w sytuacji, gdy orzeczenie zaopatrzone w innym Panstwie Czlonkowskim w zaswiadczenie europejskiego tytulu egzekucyjnego powinno byc takze zaopatrzone w klauzule wykonalnosci).

W przypadku istnienia zaswiadczenia europejskiego tytulu egzekucyjnego, który podlega natychmiastowemu wykonaniu w Panstwie Czlonkowskim egzekucji nie jest wymagane stwierdzenie wykonalnosci (art. 5 Rozporzadzenia WE Nr 805/2004).

Sad wydaje zaswiadczenie europejskiego tytulu egzekucyjnego na standardowym formularzu okreslonym w Aneksie I (art. 9 Rozporzadzenia WE Nr 805/2004).

W Niemczech nie jest wymagana niemiecka lub zagraniczna klauzula wykonalnosci. Zastepuje ja zaswiadczenie (art. 1082 ZPO).

DORECZENIE

Art. 13-17 Rozporzadzenia reguluja doreczanie tytulu egzekucyjnego, którego komornik nie ma obowiazku sprawdzac.

Prawo krajowe danego Panstwa Czlonkowskiego moze wymagac doreczenia zaswiadczenia tytulu egzekucyjnego za potwierdzeniem odbioru. Jesli art. 750 ZPO wymaga potwierdzenia doreczenia tytulu egzekucyjnego, nalezy przedstawic to potwierdzenie, nawet jesli egzekucja odbywa sie na podstawie Rozporzadzenia (WE) nr 805/2004.

EGZEKUCJA

W celu wszczecia egzekucji wierzyciel musi zwrócic sie do sadu lub organu egzekwujacego europejskie tytuly egzekucyjne w Panstwie Czlonkowskim egzekucji. Organy te zostaly wymienione na stronie internetowej Europejskiej Sieci Sadowniczej osobno dla spraw cywilnych i handlowych.

http://ec.europa.eu/civiljustice/enforce_judgement/enforce_judgement_gen_en.htm [3]

Zgodnie z art. 20 ust. 2 Rozporzadzenia (WE) nr 805/2004 wierzyciel zobowiazany jest przedstawic wlasciwym organom egzekucyjnym Panstwa Czlonkowskiego egzekucji (patrz wyzej) nastepujace dokumenty:

• odpis wyroku, dokumentu urzedowego lub ugody sadowej, który spelnia warunki niezbedne dla stwierdzenia jego autentycznosci;
• odpis zaswiadczenia europejskiego tytulu egzekucyjnego;
• w razie potrzeby tlumaczenie zaswiadczenia na jezyk urzedowy Panstwa Czlonkowskiego egzekucji. Tlumaczenie zasadniczo nie jest wymagane, chyba ze standardowy formularz zawiera nietypowe dane.

Zalecane jest równiez przedstawienie wlasciwemu organowi egzekucyjnemu potwierdzenia doreczenia zaswiadczenia dluznikowi. Nie jest to jednak wymóg zasadniczy (Strasser, Rpfleger 2007, 249 [Judicial Officers 2007, 249]).

Organy egzekucyjne zobowiazane sa sprawdzic czy wierzyciel przedstawil dokumenty wymagane do egzekucji.

Egzekucja wyroku w Niemczech w sytuacji, gdy w stosunku do kraju, w którym zostal on wydany nie ma zastosowania zasada wzajemnosci lub wzajemnosci umownej

Art. 328 ust. 1 pkt. 5 ZPO wylacza mozliwosc uznania wyroku wydanego w kraju, z którym Niemcy nie podpisaly umowy dwustronnej lub wielostronnej w przedmiocie wzajemnego uznawania i wykonywania wyroków sadowych. Przepis powyzszy ma równiez zastosowanie w przypadkach, w których takie umowy dwustronne lub wielostronne istnieja, na przyklad w wyrokach z zakresu prawa spadkowego.

Jesli istnieje odpowiednia umowa wielostronna, orzeczenie musi zostac zaopatrzone w klauzule wykonalnosci (art. 31 Rozporzadzenia (WE) nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczen sadowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych / Konwencji z Lugano 88/592/EWG).

Jesli istnieje odpowiednia umowa dwustronna, postanowienie uznajace orzeczenie sadu zagranicznego uwazane jest za tytul egzekucyjny (por. art. 794 ust. 1 pkt. 4a ZPO) lacznie z wyrokiem uznanym za wykonalny.

Wyrok sadu Panstwa Czlonkowskiego wydany na podstawie Rozporzadzenia Rady (WE) nr 44/2001 z 22 grudnia 2000 r. (Konwencja Brukselska) w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczen sadowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych jest uznawany w innym Panstwie Czlonkowskim zgodnie z art. 33 Rozporzadzenia, o ile nie wystepuja powody odmowy uznania wymienione w art. 34 i 35. Wylaczna kompetencja w tym zakresie nalezy do przewodniczacego skladu sedziowskiego sadu cywilnego (art. 39 w zwiazku z zalacznikiem II Konwencji Brukselskiej/Konwencji z Lugano). Wlasciwosc miejscowa sadu ocenia sie wedlug miejsca zamieszkania dluznika. Orzeczenie musi zostac zaopatrzone w klauzule wykonalnosci (art. 4 ust. 1 i art. 9 ust. 1 ustawy o uznawaniu i wykonywaniu [AVAG]).

Wyrok sadu w panstwie-stronie Konwencji Brukselskiej/Konwencji w Lugano uznawany jest w innym panstwie-stronie bez koniecznosci przeprowadzania nowego postepowania, o ile nie zachodza przeslanki wymienione w art. 27 i 28 Konwencji, skutkujace odmowa uznania takiego wyroku.

Równiez tutaj wylaczna kompetencja nalezy do przewodniczacego skladu sedziowskiego sadu cywilnego (art. 32 ust. 1 Konwencji Brukselskiej/Konwencji w Lugano). Wlasciwosc miejscowa sadu ocenia sie podobnie wedlug miejsca zamieszkania dluznika.

Aby wszczac egzekucje na podstawie wyroku sadu zagranicznego, ugody sadowej lub dokumentu, który nie podlega umowie dwustronnej lub wielostronnej ani rozporzadzeniu unijnemu, zgodnie z art. 722-723 ZPO musi zostac wydane orzeczenie w przedmiocie stwierdzenia jego wykonalnosci lub w wypadkach szczególnych postanowienie. Orzeczenie to jest natychmiast wykonalne, nie wymaga nadania klauzuli wykonalnosci (art. 724) i jako takie nadaje sie do egzekucji w Niemczech.

Art. 722 ZPO nie obejmuje zabezpieczenia majatku, postanowien tymczasowych i nakazów tymczasowych wydanych przez sad zagraniczny.

Zgodnie jednak z art. 38 i nast. Konwencji Brukselskiej/Konwencji z Lugano takie postanowienia moga zostac uznane za wykonalne, jesli sa one orzeczeniami w rozumieniu art. 32 Konwencji. Europejski Trybunal Sprawiedliwosci orzekl, ze postanowienia te sa wyrokami w rozumieniu art. 25 Konwencji Brukselskiej, jesli dluznik zostal wezwany na posiedzenie i mial mozliwosc wypowiedzenia sie.

Uwagi dotyczAce klauzuli w zakresie zastosowania umów dwustronnych i wielostronnych (umowy uznania i wykonania).

Zgodnie z art. 9 AVAG w klauzuli wykonalnosci nalezy wymienic zobowiazania dluznika w jezyku niemieckim i umiescic stwierdzenie, ze egzekucja nie moze wykraczac poza srodki niezbedne do zabezpieczenia roszczenia do momentu uplywu terminu na wniesienie apelacji od doreczonego wyroku umozliwiajacego egzekucje lub momentu wydania wyroku w apelacji. Klauzula nie zawiera stwierdzenia dotyczacego natychmiastowej wykonalnosci.

Nastepnie wierzyciel musi przedstawic nakaz lub zaswiadczenie wydane przez sekretarza sadu stwierdzajace, ze egzekucja moze byc prowadzona bez ograniczen (art. 23 AVAG). Nie ma zatem koniecznosci nadawania dodatkowej klauzuli wykonalnosci okreslonej w art. 724 i nast. ZPO.

Uwagi dotyczAce doreczenia klauzuli w zakresie zastosowania umów dwustronnych i wielostronnych (umowy uznania i wykonania).

W przypadku gdy dozwolona jest egzekucja i nadano klauzule wykonalnosci, zgodnie z art. 10 ust. AVAG dluznikowi nalezy z urzedu doreczyc potwierdzony odpis tytulu egzekucyjnego zaopatrzony w klauzule wykonalnosci oraz potwierdzony odpis orzeczenia umozliwiajacego egzekucje, w tym równiez, jesli to konieczne, w tlumaczeniu, a takze wszystkie dokumenty, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt. 3 AVAG. Dodatkowe doreczenie okreslone w art. 750 ZPO nie jest konieczne.

Nie istnieje obowiazek informowania dluznika o wydanym orzeczeniu w przedmiocie stwierdzenia wykonalnosci przed wszczeciem egzekucji.

Stad tez wierzyciel moze podjac kroki celem zabezpieczenia swojego roszczenia okreslone w art. 39 Konwencji Brukselskiej/Konwencji z Lugano w momencie, w którym stanie sie mozliwa egzekucja na podstawie zagranicznego tytulu wykonawczego.